Sara eta Euskaltzaindiaren 22. araua

Aurreko batean aurkeztu genizuen Sara: 14 urte ditu, DBHko 3. mailan dabil, eta, besteak beste, Euskaltzaindiaren arauak ikasteko agindu diote. Arauen laburpenen laburpena egin du, txukun-txukun, eskuz eta letra onarekin. Esate baterako:

22. araua

• Euskaltzaindiaren laburpena:

Beraz, hau da Euskaltzaindiaren erabakia: iritzi erabil bedi aditz nahiz izen gisa.

• Sararen laburpena:

IRITZI

Iritzi izen zein aditz modura erabil daiteke.

Oso ondo! Baina zergatik ez dira ageri egon, esan, etorri, izan, iragan, jardun… horiek ere aditz eta izen baitira? Kontua da aurretiko informazioa falta zaigula erabaki horren zergatia ulertzeko. Ikus dezagun zer dioen arauaren testu osoak. Ez, nahikoa da azken paragrafoa irakurtzea:

«Hortaz, badirudi, euskara baturako gomendatu behar den era iritzi dela nahiz izen, nahiz aditz bezala. Inork ez du zalantzan jartzen e-z hasten diren formak zaharragoak direla euskaraz, baina ebili eta ekusi zaharkitutzat jotzen direnez gero, ez da arrazoirik ikusten eritzi-rekin beste horrenbeste ez egiteko.»

Beraz, auzia da (izan zen, aspaldi) zer forma aukeratu baturako: 

eritzi ala iritzi

Behar bada, Euskaltzaindiak beste era batera erredaktatu behar zuen azken erabakia. Adibidez:

Beraz, hau da Euskaltzaindiaren erabakia: erabil bedi iritzi forma  kasu guztietan (aditz nahiz izen gisa), eta ez eritzi.

Edozein modutan, berriro esango dugu: «Euskaltzaindiaren arauak jasota daude hiztegietan, estilo-liburuetan, gramatiketan... Idazten ari garela zalantzak baditugu, horietan begiratzen dugu». Esaterako, Hiztegi Batuan: 

eritzi* e. iritzi

Hau da: eritzi ez da zuzena (euskara baturako); erabili iritzi.

Absurdoa da 2014. urtean Euskaltzaindiaren arauak era horretan ikasten eta ikasarazten ibiltzea. Gure ustez!